Hoe ga ik om met controverse of polarisatie in het team?
Als het over diversiteit gaat, ontstaat er soms controverse in een team, of kan je te maken krijgen met één of andere vorm van van polarisering. Zo rijzen er bijvoorbeeld soms spanningen tussen de ‘believers’ van inclusie versus ‘wie al die zorg en inclusie te ver vindt gaan’. Het boek ‘Omgaan met controverse en polarisatie in de klas’ (Van Alstein, 2018) geeft handvatten om met controverse en polarisatie in de klas en op school om te gaan. Het bevat inspirerende praktijkvoorbeelden en de samenvattende infofiches kan je ook online raadplegen.
De fiche ‘reageren op confronterende uitspraken en verhitte discussies’ stelt daarbij deze opties voor:
- heftige uitspraken negeren,
- tegenargumenteren of discussiëren,
- meningen en emoties laten ventileren of
- doorvragen en een gesprek aangaan om te peilen naar onderliggende argumenten en motieven.
De laatste twee opties zijn herkenbaar als je het leren van je collega’s tracht uit te lokken en te begeleiden vanuit de benadering van inspirerend coachen (Clement, 2015).
De tweede optie stelt een meer sturende aanpak voor, waarbij je de inclusieve waarden actief beargumenteert. Om te bepalen welke optie je kiest, geeft de fiche je een richtingaanwijzer: hoe meer emotionele lading, escalatie, hoogspanning of druk, hoe moeilijker het lijkt om gevoelens te laten bedaren en hoe kleiner de ruimte om op dat moment een open gesprek op gang te brengen. Daarbij hou je ook rekening met hoeveel tijd je hebt. Bijvoorbeeld kan je een gesprek (optie 4) uitstellen naar een moment waarop je meer tijd hebt en in eerste instantie soms kiezen om heftige uitspraken te negeren (optie 1). Ook de veiligheid voor alle groepsleden staat bij je keuze voorop. Dat vinden we logisch in klassen, maar is even noodzakelijk in een groep collega’s in je school.
De fiche adviseert je ook enkele gespreks- en vraagtechnieken.
- Maak gespreksafspraken.
- Structureer en faciliteer het gesprek actief.
- Wees nieuwsgierig, stel vragen.
- Luister en vraag verduidelijking: ‘Wat bedoel je precies? Geef eens een voorbeeld…’.
- Spiegel wat gezegd wordt door samen te vatten of te parafraseren: ‘Begrijp ik je goed dat je…?’.
De GRROW-gespreksstructuur vanuit inspirerend coachen kan je ook helpen om dit soort gesprekken te structureren. De suggesties sluiten ook aan bij de coachende vaardigheden. Nieuwsgierig verkennen blijft daarbij de basis. Zowel open als gesloten vragen stellen, met aandacht voor de inhoud van iemands argumenten en voor zijn beleving, wissel je dan af met samenvatten en parafraseren, eveneens op vlak van inhoud zowel als beleving. Ruimte maken voor heftige gevoelens is in situaties van controverse of polarisatie ook aan de orde. Daar ontspannen bij blijven kan je leren door te oefenen. Het is een vraag waard of je er opleiding in mag volgen en/of begeleiding bij kan krijgen.
Je directie en andere collega’s kunnen je als coach ook ondersteunen. Jij neemt weliswaar een rol op om je collega’s te begeleiden in hun leerproces naar inclusie, maar je staat er niet alleen voor. Als er bij moeilijke situaties een beslissing nodig is, of iets moet gekaderd worden in het beleid van de school, is de directie of iemand met een leidinggevende rol aan zet om de nodige sturing aan de collega’s te geven. Als zij hun leidinggevende verantwoordelijkheid opnemen, kan jij als coach ook gemakkelijker in je rol blijven en je collega’s verder ondersteunen in hun inclusieve competentiegroei. Zo kan ook de afstemming en wisselwerking tussen coachen en leiding geven, verder groeien.