Borging en verankering

• Je blikt terug op de doelen die je vooropstelde en de inclusieve competentiegroei die je doormaakte.
• Je blikt vooruit en bepaalt waar nodig verdere doelen en acties voor jezelf en voor jouw school.

Na een traject gericht op inclusieve competentiegroei blikken we terug op de vooropgestelde doelen en de afgelegde leerweg.

Daarnaast blikken we vooruit en bepalen waar nodig verdere doelen of acties voor de toekomst. We bedenken wat er nodig is om onze realisaties te borgen en te verankeren in de schoolvisie, het schoolbeleid of de prioriteitenplanning. Zo versterken we het potentieel van het schoolteam op een duurzame manier .

De doelstellingen van deze bijeenkomst zijn specifiek gericht op het afronden van een professionaliseringstraject gericht op inclusieve leeromgevingen om kwaliteitsvol onderwijs mogelijk te maken voor alle leerlingen, ongeacht hun mogelijkheden of beperkingen, etniciteit, sociale afkomst, taal, gender, religie,... Diversiteit waarderen en benutten en verbindend samenwerken vormen daarbij twee belangrijke hefbomen.

• Aanknopen bij vorige bijeenkomsten

Als vooropdracht denken we vooraf na over de waarde die het professionaliseringstraject had voor onze eigen competentiegroei, voor onze samenwerking met collega’s en andere partners en voor onze school. Gebaseerd op de methodiek ‘Waardecreatieverhaal’ (Korenhof, Coenders, & De Laat, 2011) staan we daarbij stil bij de volgende richtvragen:

• Evaluatie van het traject: Waar ben je na dit professionaliseringstraject blij mee?
• Oogst: Wat heeft dit traject opgeleverd, wat is de winst, meerwaarde?
• Ideeën voor opvolging/vervolg: Wat zou ik nog graag willen vanuit de samenwerking in dit (kern)team en/of vanuit het uitwisselmoment met het breder schoolteam?

Drie richtvragen nodigen vervolgens uit om dit te illustreren met een paar concrete voorbeelden:

• Beschrijf een betekenisvol moment in het professionaliseringstraject. Waarom was dat betekenisvol voor je competentiegroei in functie van de diversiteit en samenwerking in inclusieve leeromgevingen?
• Leg uit welk doel je in je (klas)praktijk hebt bereikt? Wat in het proces droeg daartoe bij? Wat had je zonder dit traject niet gedaan?
• Beschrijf een resultaat dat uit je acties voortkwam (bv. een idee, hulpbron, document, beeld, materiaal,…). Waarvoor vind je dit waardevol (bv. een probleem, uitdaging die meer collega’s ervaren)?

Onze reflecties noteren we in de (laatste bladzijden van de) groeibundel. Iedereen kan de richtvragen apart invullen, of we kunnen in een gedeeld document werken, waarbij iedereen elkaar kan aanvullen. Als we dat willen, delen we het document bijvoorbeeld digitaal op een gezamenlijke digitale ruimte (One Drive, Google Drive,…) of op het digitaal leerplatform van de school.

• Deelronde: terugblik

Als de voorbereiding niet vooraf gebeurd is, nemen we eerst tijd om dit ter plekke te doen. Vervolgens delen we onze reflecties met elkaar.

• Eén werkvorm daarbij is een leescarroussel. Daarbij geeft iedereen zijn groeibundel gelijktijdig door aan een collega, bijvoorbeeld aan de rechterbuur. Na voldoende leestijd schuiven we telkens door totdat iedereen elkaars antwoorden gelezen heeft. Dit lukt in een kernteam met een zevental personen. Bij acht personen of meer, splitsen we de groep best op in deelgroepen. Als er een gezamenlijk document is, leest iedereen meteen het geheel. 
• Een tweede werkvorm is dat iedereen vertelt aan de groep hoe hij of zij het ziet.

• Round up

We vatten ons leerproces samen aan de hand van de volgende richtvragen.

• Wat drijft er naar boven vanuit onze reflecties? Wat is je algemene indruk of gevoel hierbij?
• Hoe kunnen we wat we geleerd hebben samenvatten voor onze collega’s, directie en/of andere betrokkenen van ons breder schoolteam?

Om ons leerproces te zichtbaar te maken, kunnen we bijvoorbeeld een (flappen-, krijt- of digitaal) bord benutten, een Padlet, een slide van een powerpointpresentatie…

We besluiten hoe we onze competenties om inclusieve leeromgevingen te creëren nu zien.

Daarbij kunnen we in de groeibundel het mannetje omcirkelen waarin we ons meest herkennen. Welke stap heb je doorheen het traject gezet? We kunnen dit ook kort met elkaar delen.

Ook als we een professionaliseringstraject afronden gaat onze competentieontwikkeling en onze schoolontwikkeling verder… Niet alleen onze eigen terugblik, ook de feedback van collega’s aan het einde van het uitwisselmoment kan ons hierbij inspireren. Aan de hand van een aantal richtvragen blikken we samen vooruit. Dat kunnen we samen doen of in duo’s/trio’s.

• Hoe willen we verder groeien als inclusieve school? Zien we vanuit dit traject nog doelen voor de toekomst (voor onszelf, voor de bredere schoolwerking,…)? Zien we uitdagingen waarrond we nog willen samenwerken en/of samen leren? Welke prioriteit zien we? Wat willen we precies verbreden of verankeren in onze schoolwerking? Wat hebben we juist voor ogen? Bijvoorbeeld…
  • ter plaatse iets realiseren, bijvorbeeld in onze speelplaatswerking, zorgoverleg, oudercontacten, teamteaching,…
  • ruimte vor onszelf of onze collega’s van het breder schoolteam om ons verder te professionaliseren rond inclusie, diversiteit of samenwerking?
  • ons netwerk verder verbreden, inzichten of ervaringen delen met een bredere groep?
  • …
• Wat het doel ook is, het bepaalt wat we nodig hebben, tot wie we ons best richten voor een fiat en/of de nodige ondersteuning en wat we gaan doen.
• Welke acties gaan we op touw zetten, verderzetten of verbreden? Hoe zorgen we ervoor dat wat we in dit traject gedaan hebben, niet verloren gaat? Welke realisaties kunnen we borgen of verankeren? Wat vragen we concreet, bijvoorbeeld
  • bepaalde processen, werkwijzen of resultaten die we verder inbedden in de bredere schoolwerking,
  • accenten in onze zorgvisie aanpassen,
  • schooleigen documenten aanpassen,
  • iets inbouwen in het schoolwerkplan of het nascholingsplan?
  • ...
• Wat hebben we nodig om ons doel te bereiken, bijvoorbeeld
  • bepaalde zaken op personeelsvergaderingen of een pedagogische studiedag inplannen,
  • iemand aanduiden als ‘bewaker’ of ‘opvolger’ voor iets wat we belangrijk vinden,
  • de werking van dit kernteam verderzetten, het kernteam verbreden of herzien,
• Hoeveel tijd vraagt dit? Hoe vaak zou het kernteam bijvoorbeeld best nog samen komen? Wat lijkt ons minimaal en maximaal mogelijk?
• Wie kan ons hierbij helpen?
  • onze directie,
  • onze collega’s van het schoolteam,
  • onze kritische vrienden,
  • onze zorgcoördinator of leerlingbegeleider,
  • onze coach(es),
  • onze leerlingen en ouders,
  • onze externe partners (CLB-medewerker(s), pedagogisch begeleider(s), ondersteuners van het ondersteuningsnetwerk, onderzoeksinstellingen,…),
  • instanties vor verdere professionalisering en/of nascholing?
  • …

Als concrete werkvorm kunnen we eventueel een brief of bericht uitwerken aan een belangrijke partner of belanghebbende, bijvoorbeeld…

• een brief, prikbordbericht of digitale melding aan de collega’s van het schoolteam.
• een brief, mail of nota aan de directie. Als de directie mee in het kernteam zit, kunnen we ons ook richten aan de coördinerend of algemeen directeur, het schoolbestuur, de directeur van de pedagogische begeleiding of het CLB,…
• een nieuwsbrief, websitebericht of melding via sociale media voor ouders en/of leerlingen.
• een brief of email aan een collega of partner van buiten de school (een collega in de scholengemeenschap of scholengroep, een school die het professionaliseringstraject ook wil doorlopen, een ondersteuner, pedagogisch begeleider, CLBmedewerker, leerkracht uit je vriendenkring, vakbondsafgevaardigde, koeporganisatie, de minister van onderwijs...).

We kunnen individueel of in kleine groepjes aan onze boodschap werken. Het kan ook in een doorschuif waarbij we voortbouwen op elkaars ideeën.

We beschrijven bijvoorbeeld de meerwaarde van het traject voor onszelf, voor onze onderlinge samenwerking en voor de school als geheel. We kunnen ook de kennis die we verwierven, bepaalde hulpbronnen en/of acties delen en wat we deden om ertoe te komen. Eventueel volgt er ook een vraag.

• Hoe droegen we bij aan een inclusieve leeromgeving waarin elke leerling kwaliteitsvol onderwijs krijgt?
• Hoe leerden we de diversiteit in de school als een krachtbron waarderen en benutten?
• Hoe maakte de samenwerking ons samen sterker?
• Wat willen we jou vragen? Wat willen we graag samen uitwerken, bespreken, plannen of aanpakken? Hoe kan je jouw schouders mee onder onze acties zetten?

Als inspiratiebron is er een format (zie Materiaal) beschikbaar voor een brief aan de directie, collega’s, ouders, partners buiten de school,…. Dat format is louter bedoeld als vertrekpunt, om de gedachten op gang te brengen. Een boodschap zal immers pas werken als ze ingekleurd is vanuit de eigen context. De inhoud hangt ook af van wat je juist wil bereiken. Om je boodschap toegankelijk te maken voor iedereen, kunnen afbeeldingen of foto’s helpen, of een link naar een website of youtube-filmpje, een oproep, een vraag, een doordenker,…

Om meer kans te hebben dat onze boodschap goed aankomt, bedenken we best via welk kanaal we de boodschap willen bezorgen. Willen we iets uitdelen of toelichten op een personeelsvergadering, mailen, verspreiden via de nieuwsbrief, facebookpagina, website,…? De boodschap wint in elk geval aan kracht als we ze persoonlijk bezorgen, mondeling toelichten en als we opvolgen wat eruit voortvloeit.

• Successen vieren helpt een team verder te groeien. Het loont de moeite om samen tevreden te zijn om wat gelukt is en zichtbaar te maken waar we trots op zijn, ook naar buiten toe. Tegelijk is er soms spijt of ontgoocheling omdat niet alles liep zoals gehoopt. Ook die gevoelens verdienen de nodige ruimte. Als coach ben je vooral benieuwd naar wat er onder die gevoelens schuilgaat. Daarbij zet je jouw coachingsvaardigheden in om zowel uit fijne als lastige ervaringen te leren.
• Om helder te krijgen welk doel je verder nog wil bereiken en tot een concreet actieplan te komen, vormt de GRROW-gespreksstructuur een handige kapstok, zowel om je gesprek doelgericht te houden als om tot gerichte communicatie te komen.

• Groeibundel (download)
• Blanco papier en pennen
• Eventueel format voor brieven (download)
• Beamer, scherm en aansluiting voor geluid als we nog een filmpje willen bekijken